Rozwód małżeński to inaczej zakończenie stanu małżeńskiego w formie prawnej, formalne rozwiązanie małżeństwa nie prowadzi jednak do wygaśnięcia wszystkich zobowiązań, które istniały między już byłymi małżonkami. Intercyza małżeńska nie jest z reguły podpisywana przez małżonków w trakcie małżeństwa, intercyzy małżeńskie stanowią część spraw. Prowadzi to do tworzenia się wspólnego majątku.

Wprowadzenie do pojęcia podziału majątku przy rozwodzie

W małżeństwie oprócz majątku wspólnego można wyróżnić także majątek osobisty. Zgodnie ze zgłoszeniem jednego z małżonków Sąd może podjąć się podziału majątku w wyroku, który orzeka rozwód, taka opcja jest dopuszczalna, gdy nie spowoduje zbytniego przedłużania się procesu rozwodowego.

W rzeczywistości przebieg postępowania odnoszący się do sytuacji podziału majątku wygląda inaczej i z reguły dochodzi do oddzielnego procesu związanego z podziałem majątku po rozwodzie. Do samego powstania majątku wspólnego małżonków dochodzi w momencie, w którym zostaje zawarty związek małżeński zgodny z normowaniami przepisów prawnych. Przedmiot podziału majątku obejmuje przy rozwodzie stanowią przedmioty, które zostały nabyte do wspólności majątkowej, czyli jedynym czynnikiem, który sprawia ograniczenie jest to czy dany przedmiot został nabyty do wspólności majątkowej.

Majątek wspólny obejmuje: udziały, akcje, nieruchomości, ruchomości, pieniądze czy inne składniki, które są szczególnie uwzględniane jako skład wspólności majątkowej. Przeprowadzenie podziału majątku ze względu na swój charakter jest dopuszczalne po ustaniu pomiędzy małżonkami wspólności majątkowej, a jak sama nazwa wskazuje dochodzi do podziału majątku po rozwodzie. W sytuacji, gdy do wyłączenia wspólności majątkowej doszło w trakcie trwającego małżeństwa to podział majątku może zostać przeprowadzony też w tym konkretnym przypadku.

Przesłanki dotyczące ustania wspólności majątkowej małżeńskiej

Do ustania wspólności majątkowej małżeństwa dochodzi w momencie nastąpienia ustania małżeństwa, następuje ono jeśli jeden z małżonków umiera oraz w chwili uprawomocnienia się wyroku sądu orzekającego unieważnienie małżeństwa.

Inną przesłanką jest rozdzielność majątkowa, podczas obowiązywania małżeństwa wspólność majątkowa małżeńska ustaje w momencie zawarcia rozdzielności majątkowej lub rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków, z chwilą oznaczoną w wyroku sądu, który orzeka ustanowienie rozdzielności majątkowej bądź separacji lub w sytuacji, gdy dochodzi do uprawomocnienia się postanowienia orzekającego ubezwłasnowolnienie albo ogłaszającego upadłość jednego z małżonków.

Rozróżnienie majątku osobistego od majątku małżonków – zakres majątku wspólnego oraz osobistego

W myśl przepisów prawnych z chwilą zawarcia małżeństwa dochodzi do powstania wspólności majątkowej, czyli każda ze stron posiada swoje udziały w majątku. Na wspólny majątek składają się przedmioty nabyte w czasie trwania małżeństwa przez obie strony, bądź z jedną wymienionych w sprawie stron. Do małżeństwa wspólnego majątku wchodzi więc:
– wynagrodzenie za pracę, dochody z działalności gospodarczej wliczane są w podział majątku po rozwodzie
– zgodnie z literą prawa do majątku wspólnego zalicza się pozostałe dochody małżonków z majątku wspólnego lub osobistego.
Majątek osobisty to wszystkie składniki, które nie wchodzą w skład wspólnego majątku, czyli jedna ze stron nie ma udziału w majątku. Prawa majątkowe czy wierzytelności oraz przedmioty majątkowe będące własnością tylko jednego z małżonków są traktowane jako majątek osobisty.

W skład podziału majątku dorobkowego o charakterze osobistym możemy zatem zaliczyć:
– przedmioty, które zostały nabyte przed zawarciem małżeństwa
– wszelkiego rodzaju dobra odziedziczone lub otrzymane w formie darowizny
– przedmioty, które zaspokajają potrzeby tylko jednego z małżonków
– środki, które zostały uzyskane z tytułu świadczeń odszkodowawczych lub zadośćuczynienia za wyrządzoną krzywdę
– prawa autorskie i inne prawa pokrewne
– nagrody za własne osiągnięcia

Rodzaje podziału majątku – jak można podzielić majątek i zachodzące różnice między nimi?

W różnych sytuacjach majątek małżonków podzielić możemy na dwie różniące się od siebie opcje. Dwa rodzaje, które zaliczamy do rozdzielenia majątku to:
– Podział majątku na drodze postępowania sądowego – dochodzi do niego najczęściej, gdy strony, które stanowią, bądź stanowiły małżeństwo nie mogą odpowiednio ze sobą nawiązać komunikacji, co wpływa na brak dojścia do porozumienia, które skutkuje finalnie postępowaniem sądowym.
– Podział majątku umowny na drodze zgodności stron – do czynienia z tą formą mamy, gdy strony są w pełni zgodne odnośnie tego jak podzielić majątek i jest między nimi porozumienie, które w tym zakresie definicji jest kluczowe. Jest to sposób prostszy od podziału majątku na drodze sądowej, które z reguły trwa dużą ilość czasu.

W przypadku porozumienia i zgodności woli stron czas jest krótki. Forma umowy z reguły może być dokonana w dowolny sposób jednak w przypadku nieruchomości gdy nieruchomość wchodzi w skład podziału majątku wymaga aktu notarialnego zgodnie z treścią artykułu 1037 paragrafu 2 Kodeksu Cywilnego oraz umowy o podział majątku wspólnego, gdy w skład wchodzi przedsiębiorstwo, która na podstawie artykuł 1037 paragrafu 3 Kodeksu Cywilnego powinna zostać zawarta w formie pisemnej z podpisami poświadczonymi notarialnie. W sytuacji, gdy w skład przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość albo jeśli przedsiębiorstwo jest objęte zarządem o charakterze sukcesyjnym to umowę należy zawrzeć w formie aktu notarialnego.

Kluczowymi różnicami, które możemy zaobserwować przy obu definicjach jest porozumienie stron, które stanowi fundamentalny aspekt przy doborze odpowiedniego środka instytucjonalnego w chwili podziału majątku. Drugą różnicą, którą możemy zaobserwować jest rodzaj instytucji, do którego kompetencji należy podział majątku.

Przy podziale sądowym decyzję wydaje Sąd, natomiast podczas, gdy zachodzi podział umowny to czynnością tą zajmuje się notariusz. Ostatnią ważną różnicą jest czas, który skraca się, gdy jest podział majątku u notariusza. Natomiast przy ustaniu wspólności majątkowej przed wymiarem sądowniczym sprawy mogą ciągnąć się latami.

Dokonanie podziału majątku przy rozwodzie w momencie, gdy nieruchomość wchodzi w skład podziału

Przeprowadzenie podziału majątku to szereg wielu kwestii. Jeśli w skład podziału wspólnego majątku wchodzi nieruchomość, czyli działka, dom, mieszkanie bądź spółdzielcze prawo do lokalu to wyróżnia się trzy metody podziału bez względu na to czy podział majątku zachodzi w instancji sądowej czy u notariusza.

Podział majątku obejmuje trzy sposoby takie jak:
– podział fizyczny majątku wspólnego – polega na przydzieleniu danego przedmiotu w chwili podziału majątku danej stronie postępowania, jednak nie każdą rzecz da się podzielić fizycznie (przykłady: telewizor należy do Ciebie, natomiast wszelkie meble są moje). Jednak w przypadku nieruchomości mogą występować problemy, ponieważ nie zawsze da się mieszkanie podzielić na dwa wyodrębnione lokale,
– przyznanie rzeczy jednemu ze współmałżonków z obowiązkiem spłaty – opcja ta polega na przydzieleniu działki, mieszkania czy innej nieruchomości jednej ze stron, jednak ma ona obowiązek spłaty wyznaczonej części drugiemu ze współmałżonków. Cały tok postępowania może być na drodze sądowej lub jeśli strony dojdą do porozumienia to przyznanie rzeczy może nastąpić na drodze umownej pod nadzorem notariusza,
– sprzedaż majątku wspólnego – polega na zwyczajnej sprzedaży nieruchomości bądź danego dobra, a następnie podzieleniu uzyskanej kwoty pomiędzy byłych małżonków.

Koszty podziału majątku po rozwodzie składników?

W sytuacji podziału majątku do kosztów wchodzących w skład podziału majątku wyróżniamy:
– wynagrodzenie przysługujące notariuszowi w zależności od wartości sumy przedmiotów podlegających czynności notarialnej uregulowane odpowiednimi przepisami prawnymi.

Cennik notariusza wygląda następująco:
do 3.000 zł – 100 zł,
powyżej 3.000 do 10.000 zł – 100 zł plus 3% od nadwyżki powyżej 3.000 zł,
powyżej 10.000 do 30.000 zł – 310 zł plus 2% od nadwyżki powyżej 10.000 zł,
powyżej 30.000 do 60.000 zł – 710 zł plus 1% od nadwyżki powyżej 30.000 zł,
powyżej 60.000 do 1.000.000 zł – 1.010 zł plus 0,4% od nadwyżki powyżej 60.000 zł,
powyżej 1.000.000 do 2.000.000 zł – 4.770 zł plus 0,2% od nadwyżki powyżej 1.000.000 zł,
powyżej 2.000.000 zł – 6.770 zł plus 0,25% od nadwyżki powyżej 2.000.000 zł, nie więcej jednak niż 10.000 zł.
– w ramach kosztów sporządzenia aktu notarialnego trzeba doliczyć opłatę za wypisy aktu notarialnego – 6 zł od strony – zależną liczby tych stron i objętości oraz 23% podatku VAT.
– ważną opłatę stanowi opłata sądowa, która jest uiszczana za wpis prawa własności w księdze wieczystej.